Gewoon E

Ik ben het al lang afgeleerd om te roepen dat ik niet zonder vlees kan. Toen dochterlief in februari 2018 aankondigde dat ze met onmiddellijke ingang stopte met vlees eten, was dat even slikken. Maar na een tijdje pescotarisch koken (want vis mag nog wel op het menu), bleek het best mee te vallen. Soms eet ik een stukje vlees, maar het grootste deel van de tijd niet. Dan eet ik bewust vegetarisch en soms zelfs onbewust veganistisch. Want dat mag. Je moet geen lid zijn van de vegan club om van een vegan maaltijd te genieten. Helemaal overstappen is dan weer een brug te ver. Dacht ik. Want leven zonder kaas? Tot iemand me wees op het enorme assortiment dat er ondertussen op de markt is. En dus vroeg ik me af: vegan kaas – is dat wat?

Kaas – wat is dat?

Beginnen bij het begin: wat is kaas?

Kaas is een zuivelproduct dat voornamelijk uit melk bestaat. Tijdens het maken van kaas worden de vaste stoffen in de melk (eiwitten, vetten en mineralen) gescheiden van het vocht. Daarnaast voegt de kaasmaker tijdens de bereiding stremsel, zuursel en zout toe.

Er zijn heel wat soorten kazen, afhankelijk van:

• het type melk (koemelk, geitenmelk, schapenmelk,…)
• het productieproces (verhoudingen van het stremsel, zuursel, zout en eventuele schimmelsporen)
• het rijpingsproces (jong, belegen, oud,…)

Hierdoor onstaan:

• harde kazen, zoals gouda of gruyère, maar ook parmezaan en abdijkazen
• schimmelkazen, die meestal zachter zijn. Denk aan brie, camembert of roquefort
• verse kazen en smeerkazen

Meestal maakt men kaas van gepasteuriseerde melk. De melk wordt verhit tot 72 graden Celsius, wat schadelijke bacteriën niet overleven. Dit is anders bij rauwmelkse kaas, die de listeria-bacterie kan bevatten en daardoor gevaarlijk is voor zwangere vrouwen.

Vegan kaas – wat is dat?

Bij heel wat vegan bereidingen kan je de dierlijke melk vervangen door plantaardige melk. Bij vegan kaas is dat niet het geval.

De meest eenvoudige manier om (zelf) veganistische kaas te maken, is door aan de slag te gaan met noten, edelgist(vlokken) en olie. Toegevoegde kruiden bepalen de smaak van de kaas.

Omwille van hun romige smaak en textuur zijn cashewnoten en amandelen de ideale ingrediënten voor een vegan kaasje. Als olie wordt vaak kokosolie gebruikt. Bij kamertemperatuur is deze namelijk hard, waardoor de kaas steviger is.

Edelgistvlokken zijn zijn vlokken van inactieve gist, die een wat kazige smaak hebben. Ze worden vaak in kaas verwerkt, maar je kunt ze ook los over je pasta strooien. E-zie vervanger voor Parmezaanse kaas! Naast de kaassmaak zitten edelgistvlokken vol vitamines. En ze bevatten nog heel wat eiwitten ook.

Vegan kazen worden net als veel “gewone” kazen gefermenteerd. Zo krijgt de kaas een diepere smaak en een kazige textuur.

Slecht nieuws voor veganisten met een noten-allergie? Helemaal niet. Er zijn notenvrije vegan kaassoorten verkrijgbaar. Die worden gemaakt met aardappels en wortels. Deze ingrediënten worden ook gebruikt bij het maken van vegan smeltkazen. Olijfolie neemt de plaats in van kokosolie, waardoor de kaas stroperiger wordt.

Vegan kaas – is dat wat?

Eerst de theorie: plantaardige kaas is beter voor mens, dier en milieu. Er zijn minder koebeesten nodig, er is geen nood om de koeien uit te melken enzovoort enzoverder.

Kazen met melk van dierlijke oorsprong bevatten vaak veel verzadigd vet en/of zout. De plantaardige varianten op basis van cashewnoten of amandelen bevatten minder verzadigd vet. Maar, eerlijk is eerlijk, als er veel kokosolie in de kaas zit, stijgt het gehalte verzadigde vetten weer.

Dat lijstje kan ik aanvullen met: eiwitten (weinig tot geen in plantaardige kaas), calcium, vitamine B12 (enkel bij vegan kazen gemaakt van noten en tofu, maar het gehalte ligt veel lager) en andere vitamines.

Over de vorige 3 alinea’s is al heel wat gezegd en geschreven en “de experten” gaan hierover maar al te graag met elkaar in de clinch. Als kaas 3 keer per dag het hoofdbestanddeel van mijn maaltijd zou zijn, zou ik me met plezier verder over de materie buigen. Aangezien dat niet het geval is, pleit ik liever voor gezond boerenverstand (zoals ik al deed in mijn blog over de Nutriscore). Eet afwisselend en met smaak!

Over smaak gesproken: vegan kaas – is dat wat? Ik bestelde een vegan kaasschotel bij De Kaaspoort, dé kaasspecialist van Schoten en omstreken. Vegan kaasschotels staan mee opgelijst tussen het standaard aanbod (naast de vleesschotels zelfs) en naar beeldvorming toe vind ik dat best wel mooi. Vegan is normaal.

Onze schotel zag er prachtig uit en qua looks moesten de vegan kaasjes niet onderdoen voor het “echte” werk.

Dit stond er op het menu:

• Max&Bien: een stukje truffel en een stukje mosterd, allebei stevige kaasjes
• Mr. & Mrs. Watson: Italian herbs – een smaakbommetje met zachte textuur
• Nutty: veenbes – een zacht kaasje dat ik wel kon smaken, mijn tafelgenoot was minder enthousiast
• Petit veganne: bruscetta – een kaas die verbazend snel op was
• Le Pebeyec – tyk affinage – die bij mij minder in de smaak viel, maar de heer des huizes vond hem wel lekker.

Een mooie mengeling van verschillende smaken en texturen, waarbij we allebei een aantal favorieten hadden. Een goede keuze van De Kaaspoort, die uitnodigt om nog andere vegan kazen te ontdekken.

(Het enthousiasme waar mee mijn vragen en commentaren op Facebook en Instagram werden beantwoord was trouwens fantastisch. Qua “fier zijn op je product” en productkennis kan het tellen!)

Mocht je zelf nog helemaal niet/niet helemaal toe zijn aan een vegan uitstapje, wil ik je toch aanraden deze blog in het achterhoofd te houden. Misschien plan je binnenkort een kaas & wijn en heb je een gast die geen dierlijke producten eet? Dat hoeft dus geen culinair probleem te zijn. (Idem voor gasten met allergieën en intoleranties: vraag advies aan de vakhandel. Er gaat een wereld voor je open!)

Blijft dus de vraag: vegan kaas – is dat wat? Ja, absoluut. Ik acht de kans groot dat er tijdens de feestdagen opnieuw een vegan kaasplankje op onze tafel landt. Sneetjes kaas laat ik voor een andere keer en vegan kaassaus lijkt me voorlopig nog voor gevorderden, maar zeg nooit nooit.

At jij al vegan kaas en wat waren je bevindingen? Tips? Geheime adresjes? Laat het hieronder zeker weten!

Uitsmijter: wat drink je bij vegan kaas? Hip als we zijn, hadden we nog een fles alcoholvrije witte wijn in de kast staan. Dat was een lekkere combinatie. Maar wie graag échte wijn drinkt, verwijs ik door naar de kaaswinkel. Of de wijnboer. Ieder zijn vak.