Gewoon E

“En dan zit ik daar met mijn lijstje, maar wil ik toch nog eerst even een spelletje spelen. Of Insta checken. Ook wel een paar schoenen bestellen. Of kijken hoe het onkruid groeit. Of iets lezen over de Vlaardingse toiletmoord. En dan raak ik de pedalen kwijt en krijg ik stress en doe ik gewoon niks. Allez ja, om maar te zeggen dat zo’n lijstje mij niet in gang krijgt. In tegendeel zelfs.” Actie – Jot! Klinkt eerder als Actie- Not! Tijd om in te grijpen dus.

Uitstelgedrag. Procastinatie. Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Nu ben ik eerder het type dat al vandaag iets zal doen omdat ik weet dat ik er morgen een hekel aan ga hebben en het dus wil uitstellen naar overmorgen, waardoor ik 2 dagen slechtgezind rondloop. Wat ook niet altijd zo geweldig is. Want als je dat tot in het extreme doortrekt, haal je de stofzuiger boven vlak nadat de poetsvrouw is vertrokken. Er zouden 2 dagen later wel eens kruimels op de vloer zouden kunnen liggen en die moeten nu al weg… #kenuzelf

Als er niemand last heeft van je uitstelgedrag, is er in feite geen probleem. Maar als je zelf in de knoop geraakt, is het tijd om in te grijpen. Maar: “Telling someone who already feels overwhelmed and paralyzed how to create a system for organizing their lives is like giving a drowning person the blueprint for building a boat. Not super helpful.” (Quote uit de Todoist-nieuwsbrief van november 2021.) En inderdaad, op het moment dat je verzuipt heb je geen grote uiteenzettingen nodig. Je wil alleen een reddingsboei.

Over naar David Parker, ervaringsexpert op het gebied van angstaanvallen en depressies. Op een bepaald moment stelde Parker vast dat hoe depressiever hij zich voelde, hoe meer hij ging uitstellen. Ja, daar kan ik me wel iets bij voorstellen. Maar in de andere richting bleek het effect nog sterker te zijn; hoe groter zijn uitstelgedrag, hoe slechter hij zich voelde. En dus kwam hij op de proppen met een “doing habit” in plaats van “procastinating habit”. Hij noemde zijn systeem JOT; Just One Thing.

Het principe is erg eenvoudig:

1. Je neemt een wit blad en iets om mee te schrijven (of de digitale tegenhanger).
2. Links bovenaan noteer je de datum van die dag.
3. Daaronder schrijf je 1 taak waarvan je weet dat je ze uitstelt. Slechts 1. Geen lijst.
4. Daarna doe je doe je die taak. Laat je niet afleiden door alle andere mogelijke taken die je nog zou kunnen/willen doen.
5. Zodra je taak gedaan is, streep je ze door (je moet ze nog wel kunnen lezen).
6. Je herhaalt stappen 3 tot en met 5.

Op het einde van de dag ziet je lijstje er zo uit:

Opgelet: de bedoeling van JOT is niet om méér te doen. Of om “de juiste dingen” te doen. Het is wél de bedoeling om uit de vicieuze uitstel-cirkel te geraken door aan jezelf de bewijzen dat je actie kan ondernemen én volhoudt. Als we dan teruggrijpen naar “hoe meer je uitstelt, hoe depressiever je je voelt”, blijkt “hoe meer je doet, hoe beter je je voelt” ook een waarheid als een koe te zijn. Sterker nog: hoe beter je je voelt, hoe meer je ervan overtuigd raakt/bent dat je in staat bent om dingen te doen.

Als het een beetje meezit, zou het zelfs kunnen dat je terug aan land geraakt, ademruimte vindt en na een (korte) pauze (weer) in staat bent om te plannen, te evalueren en bij te sturen. Lukt dat niet? Dan blijf je toch gewoon JOT-ten?

Oh ja, JOT is natuurlijk niet de oplossing voor al je problemen. Je zal al snel merken dat je op je ding-per-ding-lijstje bepaalde taken vermijdt. De complexe taken, die veel tijd in beslag nemen. Of de taken die niet helemaal je ding zijn. Om te vermijden dat ze plots heel erg dringend worden en je al de rest moet laten vallen is er de “gewoon 5 minuten”-methode. Je noteert de taak op de lijst, zet je timer, werkt 5 minuten volle bak en wanneer het klokje afloopt beslis je of je verder gaat of stopt. Aangezien je nu toch bezig bent, is de kant groot dat je de taak (of een deeltaak) afrondt. Toch zin om te stoppen? Probeer de volgende dag opnieuw “gewoon 5 minuten”. Je komt er wel!

Uitsmijter voor de liefhebbers/kenners van olifanten en konijnen. Combineer! Boek olifanten-tijd in je agenda (dat kan een JOT-item zijn 🙂 ) en laat niets, maar dan ook niets, je van je plan brengen. JOT-ten doe je tijdens je konijnen-tijd.